Beestig!

Van krab, boerenpaard en haan, tot en met Reinaert De Vos, prikkelende roggen of gevaarlijke leeuwen. Op zondag 23 april kwam je het hele dierenrijk tegen aan de kust, voor en achter de schermen.

Er waren 34 gratis Erfgoeddagactiviteiten in Middelkerke, Oostende, Bredene, De Haan en Blankenberge.

Programma

Hier kan je het programma van Erfgoeddag 2023 nakijken. Er was ook onze Erfgoeddagkrant.

LET OP: dit is een overzicht van de activiteiten van Erfgoeddag 2023. In 2024 heeft Erfgoeddag het thema ‘Thuis’.

Activiteiten Middelkerke

Een jaar in de stal – landbouwpraatcafé

Collectie Erfgoedcel Kusterfgoed

Op Erfgoeddag verwelkomen Dorp In Zicht Slijpe, Kusterfgoed en Heemkring Graningate je voor een gezellig landbouwpraatcafé. We praten tijdens dit praatcafé, gemodereerd door Franky Annys en Ronny Van Troostenberghe, over de beesten. Wat was de relatie boer-dier? Welke dieren werden op de velden aan de kust allemaal aan het werk gezet? Hoe zagen veetelers hun koeien, varkens, kippen, paarden, katten, honden en noem maar op? Hoe ging de veeteelt eraan toe? En hoe is het ondertussen geëvolueerd?

Een jaar in de stal – tentoonstelling

Collectie Erfgoedcel Kusterfgoed

De expo: ‘Een jaar op het veld’, wordt voor even omgedoopt naar ‘Een jaar in de stal’. De tentoonstelling werd uitgebreid met een beestige zoektocht, waardoor de expo zeker aan te raden is voor gezinnen met kinderen.

Wat was de relatie boer-dier? Welke dieren werden op de velden allemaal aan het werk gezet? Hoe zagen veetelers hun koeien, varkens, kippen, paarden, katten, honden en noem maar op? Hoe ging de veeteelt eraan toe?

Collectie gemeente Middelkerke

We gaan op bezoek bij dierenarts Bjorn Jansseune. Hij toont ons de stiel van dierenarts, vroeger en vandaag, hoe het beroep evolueerde, qua materiaal en werkwijzen, hoe de verhouding tussen mensen en dieren, thuis en op de boerderij veranderde.

Waar dieren wonen

Onze fotografen van Machtig Middelkerke trekken de hort op en zoeken in het landschap naar plekken waar vogels, kippen, koeien, geiten, honden wonen of woonden, in hokken, nesten, stallen, bunkers, schuren en kennels.

Kom kijken hoe de diverse, beestige behuizing verbonden blijft met de geschiedenis van het landschap, hoe het landschap ons toont hoe de dieren er zich tijdelijk of permanent installeerden.

Het strand vandaag, vol dieren van gisteren (VOLZET)

Gids Rik Laleman toont een gevonden mammoetttand

Tijdens een strandwandeling vertelt amateur-bioloog en geboren verteller Rik Laleman over verdwenen, uitgestorven, uitgeroeide dieren en vegetatie, over hun overblijfselen en restanten (fossielen, schelpen, beenderen) en hun plaatsvervangers, over indringers en exoten.

Activiteiten Oostende

Stadsmuseum Oostende: Het kloppend hart van Erfgoeddag (met UiTPAS- en infopunt)

Van het dier als voedselbron, werkkracht en vervoersmiddel tot gezelschapsdier: op zondag 23 april dompelen we je onder in het hele dierenrijk.

In het Stadsmuseum kan je terecht voor alle info over het Oostendse Erfgoeddagprogramma en UiTPAS, de vrijetijdspas die haar pashouders eindeloos veel voordelen biedt. Het museum is gratis te bezoeken van 10.00 – 18.00 uur. Ook het visserscafé is open voor een drankje.

Vergeet tijdens Erfgoeddag zeker je UiTPAS niet. Spaar punten op de UiTPASlocaties. Of ruil in het Stadsmuseum 15 UiTPAS-punten in voor het boek ‘Het dierencarnaval’, een verhaal voor kinderen over kijken naar dieren en schilderijen.

Het infopunt is open van 10.00 tot 18.00 uur.

Escape Enigma voor tieners

Pieter Clicteur

Verken Raversyde Atlantikwall en ontrafel onderweg de raadsels en puzzels in een prachtig stukje natuurgebied waar bijzondere diersoorten leven. Ondertussen ontdek je het verhaal achter de bunkers uit W.O. I en W.O. II. De escape-wandeling is ontwikkeld voor tieners van 12 tot 16 jaar.

Type | escape game
Locatie | Raversyde Atlantikwall – Duinenstraat 147, parkeergelegenheid Nieuwpoortsesteenweg 636
Tijdstip | doorlopend van 10.30 – 18.00 uur, laatste startmogelijkheid 16.15 uur
Toegankelijkheid | gedeeltelijk toegankelijk
Organisatie | Raversyde Atlantikwall

Speurneuzen op de Atlantikwall

H. Müller

Wist je dat er op de Atlantikwall, zo’n 80 jaar geleden, honden leefden? Hun namen waren Seppl en Lux. Snuffel je mee met hen? In en rond de bunkers zitten heel wat geuren verstopt. Voer de opdrachten uit en ontdek bijzondere geuren. Hopelijk is je neus goed getraind! De schattenjacht vindt vooral in de gezonde zeelucht plaats.

Voor families met kinderen vanaf 6 jaar. Ook jongere kinderen kunnen er van genieten, mits wat hulp.

Type | zoektocht
Locatie | Raversyde Atlantikwall – Duinenstraat 147, parkeergelegenheid Nieuwpoortsesteenweg 636
Tijdstip | doorlopend van 10.30 – 18.00 uur, laatste startmogelijkheid 16.15 uur
Toegankelijkheid | gedeeltelijk toegankelijk
Organisatie | Raversyde Atlantikwall

Natuurdocumentairemaker Pim Niesten vertelt

Mees Swinkels

Internationaal bekroonde natuurdocumentairemaker Pim Niesten werkt al meer dan 15 jaar als cameraman, regisseur en bioloog mee aan natuurdocumentaires voor de BBC en National Geographic. Met dezelfde passie vertelt hij over de totstandkoming van de alom bekende film ‘Onze Natuur’ en de spectaculaire schoonheid van de natuur in onze achtertuin.

Boerenbeesten op de kinderboerderij

Ga mee op verkenning in de Kinderboerderij. Maak kennis met de gezellige beestenboel van paarden, geitjes, konijnen,… én met het echte boerenleven. Wist je dat er op een boerderij heel wat werk te verrichten is? Bij het voederen van de dieren kunnen we je hulp goed gebruiken.

Voor kinderen tot 12 jaar.

Ruth Teerlynck

Ontdek hoe ver een strandvlo kan springen, hoe haaien voedsel vinden en hoe reusachtig groot walvissen kunnen worden. Een leuke doe-activiteit voor het hele gezin doorspekt met (historische) weetjes over zeedieren.

Voor gezinnen met kinderen van 5 tot 18 jaar

Paarden en duiven. De dieren uit de geschiedenis van de Wellingtonrenbaan (VOLZET)

Beeldbank Kusterfgoed – August Goethaels

Wist je dat de organisatie van wedstrijden waarbij de kracht en de behendigheid van de dieren wordt beproefd, tegenwoordig aan strenge regels gebonden is? Om het dierenwelzijn te respecteren zijn sinds 1988 enkel wedstrijden met paarden, bepaalde honden en duiven toegestaan. Wist je dat de Oostendse hippodroom naast een paardenrenbaan ook een voormalige duivenschieting herbergt? Onze gids neemt je mee door de dierlijke geschiedenis van de Wellingtonrenbaan.

De ijslandvaarder vertelt (VOLZET)

Beeldbank Kusterfgoed – Stad Oostende

Het leven aan boord van een vissersschip kon hard zijn. Maanden van huis weg, op een kleine oppervlakte leven en werken tot je er bij neervalt. De gure weersomstandigheden maakten het er bovendien niet makkelijker op. Visser Freddy bracht zijn professionele leven op zee door en maakt je deelgenoot van het vissersleven met verhalen uit de tijd van toen.

Voor gezinnen met kinderen.

Krabben vangen (VOLZET)

Een oud vermaak: We vangen samen krabbetjes! Maak het aas vast in het netje en laat het in het water zakken. Na een tijdje halen we de krabbennetten op om te zien wat de vangst van de dag is. Onze krabbenspecialist vertelt je daarna alles over deze interessante dieren. En na het krabben vangen krijgen alle dieren uiteraard terug de vrijheid!

Voor gezinnen met kinderen vanaf 5 jaar (een volwassen begeleider is verplicht).

Marionettentheater Reinaert de Vos aan zee (VOLZET)

vzw Marionettentheater Kallemoeie

Middenin het oude visserskwartier van Oostende bevindt zich de Kallemoeiekelder, het oudste marionettentheater in de ruime regio. Meer dan 150 draadpoppen uit het interbellum en fantastische decors verwelkomen je in de magie van het figurentheater. Eeuw na eeuw, generatie na generatie, is het verhaal van Reinaert De Vos herschreven. Willem, die eerder al Madocke schreef, vond het maar niks dat de avonturen van Reinaert De Vos nog niet in het schoon Vlaams waren verteld en hij zette zich aan het werk. De huidige ploeg van Kallemoeie durfde het aan om de vondsten van Willem te herschrijven en één en ander toe te voegen.

Type | theater
Locatie | Kallemoeiekelder, Sint-Franciscusstraat 37
Tijdstip | om 10.00 en om 15.00 uur
Duur | 2 uur 30 minuten
Toegankelijkheid | gedeeltelijk, De Kallemoeiekelder is bereikbaar via vijf trappen
Organisatie | Stad Oostende i.s.m. Marionettentheater Kallemoeie
Reserveren | via oostende.be/erfgoeddag

VerhaalSpeciaal: een beestig verhaal en creatief moment

Bibliotheek Oostende

Dierenverhalen zijn van alle tijden en alle culturen. We kiezen er enkele pareltjes uit en gaan er creatief mee aan de slag in het biblab. Achteraf genieten we samen van een aperitiefje (voormiddag) of van een vieruurtje (namiddag).

Deze activiteit kadert ook in Vlaanderenleestdag. Voor kinderen van 8 tot 12 jaar.

Fietstocht ‘À l’Ostendaise’ (VOLZET)

Beeldbank Kusterfgoed – Andries van Rijsbergen

Wist je dat Pierre-Joseph Van Beneden (°1809 -†1894), topgeleerde van zijn tijd, het eerste marien station ter wereld op de Oostendse Oosteroever oprichtte? En dat het eerste Belgische oesterpark hier meer dan 250 jaar geleden werd aangelegd? Een gids neemt je per fiets mee langs de mooiste plekjes op Oosteroever, van het Visserijdok tot de Spuikom.

Breng je eigen fiets mee.

Expo 85 jaar Hotelschool Oostende

Stad Oostende

Serge Van Daele, oud-leerling en oud-leraar Wijnleer en Serveerkunde aan de Oostendse Hotelschool, neemt je mee doorheen 85 jaar geschiedenis van de Oostendse Hotelschool. Ken jij nog de 19de-eeuwse bereidingstechniek voor ‘Canard à la Presse’? Subliem, of eerder macaber?
De permanente collectie is gratis te bezoeken van 10.00-18.00 uur. Ook het visserscafé is open voor een drankje.

Type | rondleiding
Locatie | Stadsmuseum Oostende, Langestraat 69
Tijdstip | om 10.00 en om 11.30 uur
Duur | 1 uur
Toegankelijkheid | gedeeltelijk: de tentoonstelling op het gelijkvloers is bereikbaar, de verdiepingen van het stadsmuseum zijn enkel bereikbaar via trappen
Organisatie | Stad Oostende i.s.m. Heemkring De Plate
Reserveren | via oostende.be/erfgoeddag

De Oostendse synagoge: de relatie tussen mens en dier in het jodendom (GEANNULEERD)

Israëlitische gemeenschap Oostende

Maak kennis met de joodse cultuur en de geschiedenis van de joodse gemeenschap in Oostende. Daniël Kalter leidt je rond in de prachtige in 1910-1911 gebouwde synagoge en schetst de bijzondere relatie tussen mens en dier in het jodendom.

De rondleiding is onder voorbehoud van toegankelijkheid van het gebouw. Momenteel worden er belangrijke restauratiewerken aan de synagoge afgewerkt.

Beestjes buiten de bibliotheek

Benieuwd hoe het eraan toe gaat in de museumbibliotheek van Mu.ZEE? We nemen je mee op ontdekking in het boekendepot, dat normaal gezien niet toegankelijk is voor publiek. Leer de collectie van de bibliotheek kennen en krijg een exclusieve sneak peek van unieke stukken. Tijdens de rondleiding staan we stil bij de maatregelen die Mu.ZEE neemt tegen vervelende en schadelijke beestjes. Onze papierrestaurator geeft je een inkijk in de problematiek zodat je alles te weten komt over de dieren die een risico vormen voor onze bibliothecaire en documentaire collecties.

Rondleiding opvangcentrum voor Vogels en Wilde dieren

In het Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren Oostende kan je terecht met alle gekwetste, met olie besmeurde of zieke vogels en andere wilde dieren. Ons doel is hulp te bieden aan deze dieren en ze terug de vrijheid schenken. Breng een bezoek aan het Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren en krijg de kans om samen met een gids een uniek kijkje te nemen achter de schermen. Tijdens een rondleiding kom je alles te weten over ons opvangcentrum, wie we verzorgen, hoe we te werk gaan en wat de dieren eten. Je leert er ook hoe je kan helpen wanneer je een gewond of ziek dier vindt. Kortom, een unieke, leerrijke ervaring!

Activiteiten Bredene

Boerderijdieren en landbouwwerktuigen

Heemkring Ter Cuere

Benieuwd hoe het werk op de boerderij er vroeger aan toe ging? Op het Turkeyenhof vind je voor en tijdens Erfgoeddag geen grote volautomatische machines, maar wel de landbouwwerktuigen van het verleden. Laat je verrassen door een bijzondere verzameling landbouwgereedschap die voor en door boerderijdieren werd gebruikt. Daarnaast zie je er heel wat foto’s in ‘Beestig’ thema. Bovendien wordt er ook stilgestaan bij één van de kleinste ‘boerderij’-dieren die er bestaan: de bij. Op de tentoonstelling kom je ook alles te weten over het beroep van imker.

Activiteiten De Haan

De vos in het bos

Duik samen met Vos en Wolf het bos in voor een bijzondere theaterwandeling. Over een hongerige vos die zin heeft in een malse eend, over een kip die heerlijke stenensoep maakt en over een haas die niet ten onder wil gaan. Het verhaal is gebaseerd op zes bekende en minder bekende dierenfabels.

De wandelroute (4,5 km) start aan de ingang van het duinbos in De Haan, t.h.v. Driftweg 24. Volg de borden ‘knooppunt 55’ en ontdek op zes locaties een QR-code. De zes fragmenten kun je bekijken door de QR-code met je smartphone te scannen.

De wandeling is geschikt voor gezinnen met kinderen tussen 4 en 8 jaar.

Type | theaterwandeling
Locatie | ingang duinbos De Haan – Driftweg 24
Afstand | 4,5 km
Toegankelijkheid | gedeeltelijk, de wandelpaden in het bos zijn verhard
Organisatie | dienst toerisme en cultuur De Haan i.s.m. Theater Anna’s Steen

Vrij beestig. Prikkels van Roggen

“Je bent hier niet om te geloven wat ik zeg, maar om na te denken.” (Domien Roggen)

Bioloog Domien Roggen (VUB) stelde ‘prikkelobjecten’ samen uit hergebruikte materialen, waaronder een hele reeks roggen. Met die objecten wilde hij mensen prikkelen; aanzetten tot nadenken. Kom deze beestige tentoonstelling ontdekken tussen 1 en 29 april in de bibliotheek Canticleer in De Haan.

Haal op Erfgoeddag de strandjutter in jezelf naar boven en kom je eigen prikkelobject knutselen.

Type | tentoonstelling en workshop
Locatie | bibliotheek Canticleer – Grotestraat 10
Tijdstip | doorlopend van 10.00 tot 17.00 uur
Toegankelijkheid | volledig
Organisatie | Centrum voor Academische en Vrijzinnige Archieven (CAVA) i.s.m. bibliotheek Canticleer

Hanen spotten in De Haan

Collectie gemeente De Haan

Over de oorsprong van de plaatsnaam De Haan doen heel wat fantasierijke verhalen de ronde. Van een schip in nood dat gered wordt door het gekraai van een haan tot douaniers die hanen en kippen kweken. Maar historisch gezien dankt De Haan zijn naam aan een oude herberg: Den Haene. In het begin van de 19de eeuw nam het kleine gehucht waarin deze herberg gelegen was, de naam over. Sindsdien diende de fiere vogel als inspiratiebron voor tal van villa- of winkelnamen of als decoratief figuur aan vensters of in tuinen. Of het nu een Franse ‘coq’ of een Nederlandse ‘haan’ is, je vindt er heel wat in De Haan.

De Haanse heemkring stippelde twee wandelroutes (5 en 3 km) uit, die je leiden langs tal van hanen. Zin in een boeiende tocht? Haal dan de gratis brochure op in het plaatselijk infokantoor. Te voet of met de fiets? Dat kies je zelf!

Haantjes in de pastorie

Collectie Heemkring Tussen Noordee en Noordzee

Geen levende hanen, wel een mooie collectie artistieke hanen staan centraal tijdens deze opendeurdag. De heemkring Tussen Noordee en Noordzee wist zich al een mooie collectie bijeen te verzamelen, die ze graag tentoonstelt.

Type | tentoonstelling
Locatie | Oude Pastorie – Clemensstraat 8 (Klemskerke)
Tijdstip | doorlopend van 9.30 tot 18.00 uur
Toegankelijkheid | de pastorie is moeilijk toegankelijk voor rolstoelgebruikers
Organisatie | Heemkring Tussen Noordee en Noordzee

Beestachtige uitdrukkingen in het dialect (AFGELAST)

We hebben in West-Vlaanderen heel wat spreekwoorden en dialectwoorden over dieren. Denken we maar aan een kobbe, een hoane, een puud, of most je de deen ze verstand in de kop van e meeuwe steken, je vliegt achteruut …

Kom en test je kennis over ons dialect in een ludieke quiz o.l.v. dialectenspecialist Roland Desnerck. Het wordt een quiz vol feitjes en weetjes, hersenkrakers en instinkers.

Deelname gebeurt in groepen van 4 personen. Wie individueel inschrijft, wordt de avond zelf in een groep ingedeeld.

Als dieren konden praten

Collectie gemeentebestuur De Haan

Dieren hebben een belangrijke rol gespeeld in onze geschiedenis. Wist je dat tijdens de IJstijd de Noordzee een weids toendralandschap was bevolkt door wolharige mammoeten en neushoorns? En dat schapenkuddes in de vroege middeleeuwen het kustlandschap begraasden? De duinen behoorden zelfs tot het jachtgebied van de graven van Vlaanderen. Stropers en strandvissers tierden welig aan onze kust. Wist je dat onze vissers haring aanvoerden tot in Engeland? Deze en nog veel meer boeiende weetjes ontdek je tijdens een beestige wandeling (7 km) tussen De Haan en Wenduine.

Benieuwd? Schrijf je vlug in, het aantal plaatsen is beperkt.

Activiteiten Blankenberge

Van visvangst tot vis op je bord

Collectie stadsarchief De Benne

Op erfgoeddag vertellen onze gidsen je graag over de oude technieken om te vissen en na de vangst te bewaren. Wat gebeurde er verder met die gevangen vis?

Ontdek interessante methodes van weleer voor het bewaren van vis zoals bijvoorbeeld het inleggen.

Deze activiteit is een samenwerking met het Cultuurcentrum Blankenberge en De Scute Blankenberge.

De verdwenen dieren uit de straten van Blankenberge

Collectie archief Gent

In deze mini-tentoonstelling voeren de vrijwilligers van De Benne je terug naar deze verdwenen tradities. Blankenberge kende heel wat verdwenen dierenactiviteiten: een ritje op het strand maken hoorde er steevast bij, of ontspannen tijdens de honden -en paardenrennen. Zaken die vandaag verdwenen zijn. De vrijwilligers van het stadsarchief De Benne Blankenberge doken in het archief en selecteerden speciaal voor deze Erfgoeddag prachtige beelden.

Type | mini-tentoonstelling
Locatie | paviljoentje pier Blankenberge – Zeedijk 212
Tijdstip | doorlopend van 10.00 tot 18.00 uur
Toegankelijkheid | volledig
Organisatie | lokaal bestuur Blankenberge i.s.m. vrijwilligers De Benne en Stadsgidsen Blankenberge

Beestige fietstocht

Collectie Koers. Museum van de Wielersport

Spring op je fiets en ga samen met een gids op verkenning in Blankenberge. Met de fiets toeren we rond in de polders, langs de duinen, in de straten op zoek naar beestige verhalen. Waren er ooit koeien in de stad? En in de duinen? En wolven? Waarom waren er zoveel schapen in de polders? Wie mocht konijnen jagen? Leefden hier ooit mammoets? Waren er vroeger paardenkoersen in Blankenberge? En wat heeft het Kasteeltje van Uitkerke met dieren te maken? Waarom staat er een haan op de kerk? Wat was een duinherder? Echt een beestige fietstocht.

We rijden aan een gezapig tempo zodat ook fietsers met een niet-elektrische fiets gemakkelijk kunnen volgen. Fietshelm aangeraden.

Breng je eigen fiets mee.

Type | fietstocht
Locatie | Belle Epoque Centrum – Elisabethstraat 24
Tijdstip | om 10.30 en 14.00 uur
Duur | 2 uur
Toegankelijkheid | voor iedereen, gedeeltelijk toegankelijk (fietstocht)
Organisatie | lokaal bestuur Blankenberge i.s.m. Stadsgidsen Blankenberge
Reserveren | via belle.epoque@blankenberge.be of 050 63 66 40

Beestige verhalen en fabels

Beestjes, we vinden ze overal! Kijk maar eens rond naar de spullen die we iedere dag gebruiken, van reclame tot onze kledij. Wist je dat de dierenwereld een grote inspiratiebron was tijdens de belle époque? En je ook in het Belle Epoque Centrum heel wat dieren kan terugvinden. Zoals de pauw, de mythische griffioen, de vlinder,… Onze verteller doet je de dieren ontdekken via verhalen en voorwerpen. Laat je meevoeren in de beestige verhalen!

Voor kinderen van 6 tot 12 jaar en hun (groot)ouders

Beestige architectuur

Collectie Lokaal Bestuur Blankenberge

Tijdens deze ‘Beestige’ wandelling neemt een gids je mee door de straten van Blankenberge. Je zou het bijna niet geloven, maar Blankenberge zit vol ‘versteende’ diersoorten. Van lieve vlindertjes tot gevaarlijke leeuwen, van slakken tot pauwen.

Soms kan je er niet naast kijken, maar andere keren zitten ze goed verstopt. Kom je ze mee zoeken ?

Deze wandeling start aan het Belle Epoque Centrum. Op inschrijving.

Beestige ambachten

Collectie De Korre

Vissersfolkloregroep De Korre vzw wil de oude ambachten zoals het wolspinnen en breien terug in de aandacht brengen. Via workshops leggen ze stap voor stap uit hoe de vacht via een kaardemolen wordt geprepareerd tot een kaardmat, klaar om te spinnen. Met spinnenwielen wordt de wol dan tot draad gesponnen en getwijnd om mee te breien. Op Erfgoeddag verwelkomt De Korre je graag in het authentieke vissershuisje ‘Huisje van Bedée’. Ontdek hoe de wol transformeert in prachtige visserstruien. En proef eens van de heerlijke, vers gepelde garnalen die ze ter plaatse aanbieden.

Beestjes in het Huisje van Majutte

Huisje van Majutte

De Roeschaard, een kwelduivel uit het bijgeloof in de oude visserij, verscheen soms als een zwarte hond die blaffend door de duinen dwaalde. Die kwelgeest kon enkel mensen pesten indien hij de naam van de slachtoffers kende. Vandaar dat de vissers lapnamen gebruikten. Pé Majutte was zo de valse naam van de visser Pieter De Bruyne. In het oudst bewaarde vissershuisje van onze kust, waar hij met zijn vrouw en 12 kinderen woonde, kun je hier meer over te weten komen.

De kinderen gaan op zoek naar de muizen die her en der verstopt zitten.

Folkloregroep “De Korre” zorgt ook voor animatie met allerhande vissersambachten.