Hoe en waar zoek je in het online krantenarchief?

Ben je op zoek naar de geschiedenis van een gebeurtenis, plaats of persoon? Dan kan je van thuis uit heel wat vooronderzoek doen. Daarbij zijn historische kranten vaak een goudmijn aan informatie. Maar hoe werkt het? En hoe ga je hiermee aan de slag?

Aan de hand van Optical Character Recognition (OCR) werden historische kranten de afgelopen jaren aan sneltempo gedigitaliseerd. Deze techniek wordt gebruikt ter herkenning van bijvoorbeeld nummerplaten van wagens, maar komt dus ook de erfgoedwereld ten goede. OCR is een technologie waarbij teksten uit een afbeelding worden herkend en opgeslagen op een programma. Men kan de gescande afbeelding dus omzetten in een bewerkbare tekst.

Welke kranten voor jou nuttig zijn, hangt natuurlijk af van het onderzoek dat je voert. Laat ons beginnen bij het begin: alle krantenartikels gepubliceerd sinds 1993 zijn steeds raadpleegbaar via de website van de openbare bibliotheken in Vlaanderen. Hiervoor dien je wel een (gratis) account aan te maken. Na het aanmelden kan je zoeken naar bv. de actualiteit rond een evenement; plaats; monument etc.

De Vlaamse bibliotheken hebben enkel de meest recente kranten gedigitaliseerd. Om terug te gaan naar de oudste kranten uit onze streken, raadpleeg je best ook eens de website van de Koninklijke Belgische Bibliotheek. Hierbij zijn alle grote kranten sedert het begin van de 19^de eeuw gedigitaliseerd. Je dient opnieuw een (gratis) account aan te maken, om daarna eenvoudig te zoeken in de nationale kranten.

Ook enkele steden hebben de afgelopen jaren ingezet op soortgelijke projecten met lokale kranten. Zo werkt men in de stad Brugge aan het digitaliseren van historische kranten. Als provinciehoofdstad werd hier heel wat neergepend over andere steden en gemeenten in de provincie. Het is dus zeker interessant om de erfgoedbank te raadplegen tijdens je onderzoek. Andere regionale initiatieven komen onder meer uit: Oostende, de Westhoek, Kortrijk, het Waasland, Dendermonde, de Kempen en Tongeren. Bovendien werd ook voor beide Wereldoorlogen een specifieke website opgericht. 

Ook in buurlanden Nederland, Frankrijk en Groot-Brittanië werden soortgelijke initiatieven opgestart. Voor de Franse website heb je geen account nodig, en kan je gratis opzoekingen maken. In Groot-Brittanië moet je zoals in alle archieven betalen om de stukken in te kijken. Je kan echter eerst drie documenten gratis inkijken. Verder is het ook nuttig te vermelden dat de Gazette van Detroit volledig werd gedigitaliseerd. Deze krant werd opgestart door Belgische immigranten in de Verenigde Staten en biedt een inkijk in hun leven daar.

• Ben je op zoek naar een plaats? Gebruik dan niet alleen naar de huidige schrijfwijze. In historische kranten maakt men namelijk vaak gebruik van historische schrijfwijzen. Een dorp als Klemskerke kan dus ook in kranten voorkomen als bijvoorbeeld ‘Clemskercke’.
• Maak ook gebruik van zogenaamde Wildcards bij het zoeken. Probeer ook eens zoektermen te combineren, dat levert vaak nieuwe en onverwachte resultaten op. Denk bij de zoekopgave ‘school*’ aan de termen schoolmeester, schoolgebouw en schooljaar.

Auteur artikel: Fré Vanhooren