Hoe en waar zoek je in het online krantenarchief?

Hoe werkt het?

Aan de hand van Optical Character Recognition (OCR) worden tegenwoordige historische kranten aan sneltempo gedigitaliseerd. Deze techniek wordt gebruikt ter herkenning van bijvoorbeeld nummerplaten van wagens, maar komt dus ook de erfgoedwereld ten goede. OCR is een technologie waarbij teksten uit een afbeelding worden herkent en opgeslagen op een programma. Men kan de gescande afbeelding dus omzetten in een bewerkbare tekst.

Welke kranten kan ik raadplegen?

Welke kranten voor jou nuttig zijn, hangt natuurlijk af van het onderzoek dat je voert. Laat ons beginnen bij het begin: alle krantenartikels gepubliceerd sinds 1993 zijn steeds raadpleegbaar via de website van de Vlaamse bibliotheken. Hiervoor dien je wel een (gratis) account aan te maken. Na het aanmelden kan je zoeken naar bv. de actualiteit rond een evenement; plaats; monument etc.

De Vlaamse bibliotheken hebben enkel de meest recente kranten gedigitaliseerd. Om terug te gaan naar de oudste kranten uit onze streken, raadpleeg je best ook eens de website van de Koninklijke Belgische Bibliotheek. Hierbij zijn alle grote kranten sedert het begin van de 19^de eeuw gedigitaliseerd. Je dient opnieuw een (gratis) account aan te maken, om daarna eenvoudig te zoeken in de nationale kranten.

Ook in Brugge werkt men hard aan het digitaliseren van historische kranten. Als hoofdplaats van de provincie werd hier ook veel neergepend over de omliggende gemeenten. Het is dus zeker interessant de erfgoedbank te raadplegen tijdens je onderzoek.

Niet alleen in de frontstreek, maar ook aan de Belgische kust (het zogenaamde Marinegebied) heeft men enorm afgezien in de periode 1914 – 1918. Oorlogskranten bieden ons dan ook een schat aan informatie over het (im)materieel en (on)roerend erfgoed tijdens de Groote Oorlog. Je kan ze vinden op Het Archief. Voor deze website dien je geen account aan te maken, bovendien zijn ook hier de opzoekingen volledig gratis. Ook enkele Duitse frontbladen werden gedigitaliseerd.

De Eerste Wereldoorlog was echter een mondiaal conflict, dus het is ook steeds interessant om te onderzoeken wat men in de ons omringende landen schrijft over de streek. In Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk is men uiteraard ook bezig met het  digitaliseren hiervan. Voor de Franse website heb je geen account nodig, en kan je gratis opzoekingen treffen. In Groot-Brittannië moet je zoals in alle archieven betalen om de stukken in te zien. Je kan echter eerst drie documenten gratis inkijken.

Naast voornoemde websites, zijn ook heel wat lokale initiatieven die kranten uit de streek digitaliseerden. Let wel: ook lokale kranten posten (vaak sensationeel nieuws) uit andere regio’s. Neem dus zeker ook eens een kijkje in de andere databanken. Wellicht loont dit de moeite. We zetten alles even voor je op een rijtje:

• Gescande Oostendse Documenten
• Krantenarchief Erfgoedcel Waasland
• Historische kranten in de Westhoek
• Beeldbank Kortrijk
• Kempens Erfgoed
• Beeldbank Land van Dendermonde
• Beeldbank Tongeren
• Nederlands krantenarchief

Nog enkele zoektips

• In historische kranten maakt men vaak gebruik van historische schrijfwijzen. Voor de kustgemeenten geldt bijvoorbeeld: Middelkerke; Westende; Lombardsyde; Wilskerke; Leffinghe; Slype; Mannekensvere; Schoore; Sint-Pieters-Capelle; Zandvoorde; Steene; Ostende; Breedene; Clemskercke; Vlisseghem; Wenduyne; Uytkerke; Blankenberghe etc.
• Vaak het gehucht vermeld waar een bepaald feit plaatsvond. Het is dus ook zeer interessant om dit als zoekterm te gaan gebruiken.
• Probeer ook eens zoektermen te combineren, dat levert vaak nieuwe en onverwachte resultaten op.
• Maak ook gebruik van zogenaamde Wildcards bij het zoeken:
  • Als je bijvoorbeeld zoekt naar brand*, dan zal je zoeken naar brand, brandweer, branden…
  • Als je niet zeker bent over de schrijfwijze van een woord kan je ? gebruiken. Je kan bijvoorbeeld zoeken naar Lombards??de en dan zal je resultaten krijgen voor Lombardsyde en Lombardsijde. Of bij ?lemsker?ke zal je resultaten krijgen voor Clemskercke, Klemskerke, Klemskercke…

Auteur artikel: Fré Vanhooren